ANG MGA NAHUKAY NA TELA MULA SA STONE AGE SETTLEMENT AY NAGPAPAKITA NG KASAYSAYAN NG PAG-GAWA NG MGA DAMIT

           Ang piraso ng tela na ito ay mula sa Panahon ng Bato.

Ang mga lungsod sa Panahon ng Bato ay parang isang oxymoron. Ngunit kasing dami ng 

10 000 katao ang nanirahan sa Çatalhöyük sa Turkey mga 8000-9000 taon na ang nakalilipas. Ginagawa nitong pinakamalaking kilalang pamayanan mula sa tinatawag ng mga arkeologo na Neolithic at Chalcolithic na panahon.

"Ang Çatalhöyük ay isa sa mga pinakasikat na archaeological site," sabi ni Lise Bender Jørgensen.

Siya ay isang arkeologo at propesor emerita mula sa NTNU's Department of Historical and Classical Studies, at tumulong na kumpirmahin kung saan pinagtagpi ng mga tao sa sinaunang lungsod ang kanilang mga damit.

Si Bender Jørgensen ay isang espesyalista sa archaeological textiles, kaya hindi nakakagulat na siya ay nasangkot sa gawaing ito.

Place the ad code on articles you want ads to appear, in between the HTML of your content It can take 20-30 minutes for the ad to appear on the page. At first, the ad might show as a normal display ad, but it will soon be replaced by a native ad.

Tinatalakay sa halos 60 taon

Tinatalakay ng mga eksperto kung anong uri ng mga damit ang isinusuot ng mga tao sa Çatalhöyük mula noong 1962, nang matagpuan nila ang mga unang piraso ng tela dito.

Naniniwala ang ilang mga espesyalista na ginawa ng mga tao ang kanilang mga damit mula sa lana. Inakala ng iba na ginawa nila ang mga ito sa lino sa halip. So sino ang tama? Matapos ang halos 60 taon, alam na natin ang sagot.

"Hindi rin," sabi ni Bender Jørgensen at ng kanyang mga kasamahan.

Ngayon ay ipinakita nila ang kanilang mga natuklasan sa Antiquity, isang archaeological journal.

Si Çatalhöyük ay isang superstar

Maaaring hindi mo pa narinig ang Çatalhöyük, ngunit ang lungsod ay itinuturing siya na isang superstar sa mga archaeological circle.

"Nang mahukay ang Çatalhöyük mula sa huling bahagi ng 1950s pataas, ito ay itinuring na isa sa mga pinakalumang lungsod kailanman. Kahit na ang mga bagong tuklas ay nagpapakita na ito ay hindi na totoo, ang lugar ay mayroon pa ring mataas na celebrity factor," sabi ni Jørgensen.

Pinangunahan ng arkeologo na si James Mellaart ang mga pinakaunang paghuhukay. Kalaunan ay pinaalis siya ng mga awtoridad ng Turkey mula sa bansa, dahil siya ay diumano'y sangkot sa pagbebenta ng mga archaeological artifacts sa black market.

Çatalhöyük ang lungsod ay tunay, gayunpaman. Ang mga tao ay naninirahan na dito higit sa 9000 taon na ang nakalilipas, at 18 patong ng mga pamayanan ang natukoy. Tinawag ng mga tao ang tahanan ng lungsod hanggang mga 7950 taon na ang nakalilipas.

Place the ad code on articles you want ads to appear, in between the HTML of your content It can take 20-30 minutes for the ad to appear on the page. At first, the ad might show as a normal display ad, but it will soon be replaced by a native ad.

Nakahukay ng mga tela mula sa Panahon ng Bato

Isa sa mga nangungunang arkeologo sa mundo, si Propesor Ian Hodder sa Stanford University, ay nagsagawa ng mga bagong paghuhukay sa pagitan ng 1993 at 2017. Nagbunga sila ng malaking halaga ng bagong data at nagbigay sa amin ng isang buong bagong pag-unawa sa site.

Ang mga nahanap na ginawa ni Hodder at mga kasamahan ay nakahukay ng ilang piraso ng tela na kalaunan ay lumabas na nasa pagitan ng 8500 at 8700 taong gulang.

"Nang ang mga paghuhukay ni Hodder ay nagsimulang magbunyag ng mga tela, inanyayahan nila akong suriin ang mga ito kasama ang aking Swiss na kasamahan na si Antoinette Rast-Eicher," sabi ni Bender Jørgensen.

Si Rast-Eicher, na kaanib sa Unibersidad ng Bern, ay dalubhasa sa pagtukoy ng mga hibla ng tela. Siya ay may karanasan sa ilan sa mga pinakalumang European na tela na matatagpuan sa mga lawa ng Alpine. Ang dalawang mananaliksik ay nakipagtulungan sa ilang mga proyekto sa mga nakaraang taon, kabilang ang sa ilalim ng tangkilik ng NTNU.

Noong Agosto 2017, magkasama silang naglakbay patungong Çatalhöyük at sinuri ang mga tela na natagpuan ng mga arkeologo sa grupo ni Hodder. Nakipagtulungan din sila sa postdoctoral fellow at archaeobotanist na si Sabine Karg mula sa Free University of Berlin. Nakahanap ng malinaw na sagot ang grupong ito ng mga espesyalista.

                                  Ito ang hitsure ng Bast Fiber  (Picture credit: indiamart.com )         

Isang napabayaang lumang materyal

"Noong nakaraan, ang mga mananaliksik ay higit na napabayaan ang posibilidad na ang mga hibla ng tela ay maaaring maging anumang bagay maliban sa lana o linen, ngunit kamakailan lamang ang isa pang materyal ay nakatanggap ng higit na pansin," sabi ni Bender Jørgensen.

Ang mga tao sa Çatalhöyük ay gumamit ng iba't ibang uri ng eksaktong materyal na ito.

"Ang mga bast fibers ay ginamit sa loob ng libu-libong taon upang gumawa ng lubid, sinulid, at gayundin ang sinulid at tela," sabi ni Bender Jørgensen.

Ang isang hibla na sample mula sa isang basket ay naging gawa sa damo, ngunit ang ilan sa mga tela ay malinaw na gawa sa bast fiber mula sa mga puno ng oak. Sila rin ang mga pinakalumang napreserbang habi na tela sa mundo.

Ang bast fiber ay matatagpuan sa pagitan ng bark at ng kahoy sa mga puno tulad ng willow, oak o linden. Ang mga tao mula sa Catalhöyük ay gumamit ng balat ng oak, at sa gayon ay nag-ayos ng kanilang mga damit mula sa balat ng mga puno na natagpuan nila sa kanilang kapaligiran. Gumamit din sila ng oak na kahoy bilang materyales sa pagtatayo para sa kanilang mga tahanan, at walang alinlangan na inani ng mga tao ang mga hibla ng bast kapag pinutol ang mga puno.

Hindi tumubo ang flax

Place the ad code on articles you want ads to appear, in between the HTML of your content It can take 20-30 minutes for the ad to appear on the page. At first, the ad might show as a normal display ad, but it will soon be replaced by a native ad.

Ang mga konklusyon ng mga eksperto ay umaayon din sa isa pang kapansin-pansing punto: Walang malaking dami ng flaxseed na natagpuan sa rehiyon. Ang mga tao sa Çatalhöyük ay tila hindi nagtanim ng flax.

Binanggit ni Bender Jørgensen na madalas na hindi pinapansin ng maraming tao ang bast fiber bilang isang maagang materyal. "Ang linen ay may posibilidad na mangibabaw sa talakayan tungkol sa mga uri ng mga hibla ng tela na ginamit ng mga tao," sabi niya.

Sa lumalabas, ang mga tao sa lugar na ito ay hindi nag-import ng linen mula sa ibang lugar, tulad ng naisip ng maraming mananaliksik, ngunit ginamit ang mga mapagkukunan na mayroon silang maraming access.